Tι κρύβεται σε ένα όνομα;

Του: Richard Stallman

Translations of this page

Τα ονόματα αποδίδουν τις έννοιες· η επιλογή των ονομάτων καθορίζει την έννοια αυτού που λέμε. Ένα ακατάλληλο όνομα δίνει στους ανθρώπους λανθασμένη ιδέα. Ένα τριαντάφυλλο οποιουδήποτε ονόματος μυρίζει όμορφα -- εάν όμως το αποκαλέσετε στυλό, οι άνθρωποι θα απογοητευτούν όταν θα προσπαθήσουν να το χρησιμοποιήσουν στο γράψιμο. Και εάν αποκαλούσατε τα στυλό "τριαντάφυλλα", οι άνθρωποι ίσως να μην συνειδητοποιούσαν τη χρησιμότητα τους. Εάν αποκαλείτε το λειτουργικό μας σύστημα "Linux", αυτό αποδίδει μια λανθασμένη ιδέα προέλευσης, ιστορίας, και σκοπού του συστήματος. Εάν το απόκαλείτε GNU/Linux, αυτο αποδίδει (εν τούτοις όχι λεπτομερώς) μια σωστή ιδέα.

Αλλά είναι αυτό το ζήτημα για την κοινότητά μας; Είναι σημαντικό εάν οι άνθρωποι γνωρίζουν την προέλευση, την ιστορία, και το σκοπό του συστήματος; Ναι. Επειδή οι άνθρωποι που ξεχνούν την ιστορία συχνά καταδικάζονται να την επαναλάβουν. Ο 'Ελεύθερος κόσμος' που έχει αναπτυχθεί γύρω από το GNU/Linux δεν είναι ασφαλής· τα προβλήματα που μας οδήγησαν να αναπτύξουμε το GNU δεν εξαλείφθηκαν εντελώς, και απειλούν να επιστρέψουν.

Όταν εξηγώ γιατί είναι κατάλληλο να αποκαλείτε το λειτουργικό σύστημα "GNU/Linux" παρά "Linux", οι άνθρωποι απαντούν μερικές φορές με αυτόν τον τρόπο:

Δεχόμενοι ότι το έργο GNU αξίζει αναγνώριση (προσφοράς) για αυτήν την εργασία, είναι πραγματικά άξιο να γινέται τόσος ντόρος όταν οι άνθρωποι δεν το αναγνωρίζουν αυτό; Το σημαντικό πράγμα είναι ότι η εργασία έγινε, όχι ποιος την έκανε· θα ωφελούσε να χαλαρώσετε, να υπερηφανευτείτε για την άξια συγχαρητηρίων εργασία και όχι να ανησυχείτε για την αναγνώριση της.

Αυτό θα ηταν σοφή συμβουλή μόνο εάν η κατάσταση ήταν κάπως έτσι -- εάν η δουλειά είχε ολοκληρωθεί και έφθασε ο καιρός της χαλάρωσης. Εάν μόνο αυτό ήταν γεγονός! Αλλά οι προκλήσεις είναι πάρα πολλές, και δεν πρέπει να χαθεί χρόνος κάνοντας υποθέσεις. Η δύναμη της κοινότητάς μας στηρίζεται στη δέσμευση για την ελευθερία και τη συνεργασία. Η χρήση του ονόματος GNU/Linux είναι ένας τρόπος ώστε οι άνθρωποι να θυμούνται και να ενημερώνουν άλλους για τους στόχους του έργου GNU.

Είναι δυνατό να γραφεί καλό ελεύθερο λογισμικό χωρίς να σκεφτόμαστε το GNU· πολύ καλή εργασία έχει γίνει στο κίνημα του πυρήνα Linux επίσης. Αλλά το "Linux" έχει συνδεθεί από τότε που κατασκευάστηκε αρχικά με μια φιλοσοφία που δεν αναλαμβάνει κάποια δέσμευση με την ελευθερία της αλληλοσυνεργασίας. Δεδομένου ότι το όνομα χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο από τις επιχειρήσεις, θα έχουμε ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα ώστε να το κάνουμε να συνδεθεί με το πνεύμα (φιλοσοφία) της κοινότητας.

Μια μεγάλη πρόκληση, στο μέλλον, του ελεύθερου λογισμικού προέρχεται από την τάση των επιχειρήσεων διανομής του "Linux" να προσθέτουν μη-ελεύθερο λογισμικό στο GNU/Linux εν ονόματι της σκοπιμότητας και της δύναμης. Όλοι οι σημαντικότεροι διανομείς κατασκευαστές το κάνουν αυτό' Κανένας δεν παράγει μια διανομή που είναι εξ ολοκλήρου ελέυθερη. (Υποσημείωση: Με εξαίρεση την κοινότητα του Debian και του Fedora -- αν και η δεύτερη χρησιμοποιεί δυστυχώς τον λανθασμένο όρο λογισμικό ανοιχτού κώδικα). Οι περισσότεροι από αυτούς δεν προσδιορίζουν ξεκάθαρα τα μη-ελεύθερα πακέτα στις διανομές τους. Πολλοί μάλιστα αναπτύσσουν μη-ελεύθερο λογισμικό και το προσθέτουν στο σύστημα. Μερικοί διαφημίζουν σκανδαλωδώς τα συστήματα "Linux" ότι διανέμονται "με ξεχωριστή άδεια ανά άτομο", κάτι το οποίο δίνει στο χρήστη τόση ελευθερία όσο και η Microsoft με τα Windows.

Οι άνθρωποι δικαιολογούν την προσθήκη του μη-ελεύθερου λογισμικού στο όνομα της δημοτικότητα του "Linux" -- στην πραγματικότητα, εκτιμώντας τη δημοτικότητα περισσότερο από την ελευθερία. Μερικές φορές αυτό αναγνωρίζεται απροκαλύπτως. Για παράδειγμα το περιοδικό "Wired" γράφει ότι ο Robert McMillan, συντάκτης του Linux Magazine, "θεωρεί ότι η κίνηση προς το λογισμικό ανοιχτού κώδικα πρέπει να τροφοδοτηθεί με τεχνικές, παρά πολιτικές αποφάσεις". Και η caldera CEO παρoτρύνει ανοιχτά τους χρήστες να απορρίψουν την ελευθερία και να εργαστούν για τη αύξηση της δημοτικότητας του "Linux".

Η προσθήκη του μη-ελεύθερου λογισμικού στο σύστημα GNU/Linux μπορεί να αυξήσει τη δημοτικότητα, εάν με τη δημοτικότητα ενοούμε τον αριθμό των ανθρώπων που χρησιμοποιούν ένα μέρος του GNU/Linux σε συνδυασμό με το μη-ελεύθερο λογισμικό. Αλλά συγχρόνως, ενθαρρύνει την κοινότητα να δεχτεί το μη-ελεύθερο λογισμικό ως καλό πράγμα, και να ξεχάσει το στόχο της ελευθερίας. Δεν ειναι χρήσιμο να οδηγείς γρηγορότερα εάν δεν μπορείς να παραμείνεις στο δρόμο.

Όταν η μη-ελέυθερη προσθήκη είναι μια βιβλιοθήκη ή ένα εργαλείο προγραμματισμού, μπορεί να γίνει παγίδα για τους υπεύθυνους της ανάπτυξης του ελεύθερου λογισμικού. Όταν γράφουν ελεύθερο λογισμικό που εξαρτάται από ένα μη-ελεύθερο πακέτο, το λογισμικό τους δεν μπορεί να είναι μέρος ενός απολύτως ελεύθερου συστήματος. Το Motif και το Qt παγίδεψαν μεγάλες ποσότητες ελεύθερου λογισμικού κατ' αυτό τον τρόπο στο παρελθόν, δημιουργώντας προβλήματα των οποίων οι λύσεις διήρκησαν για έτη. Το πρόβλημα του Motif ακόμα δεν έχει λυθεί εξ ολοκλήρου,δεδομένου ότι LessTif χρειάζεται κάποια βελτίωση (παρακαλώ προσφερθείτε εθελοντικά!). Η μη-ελεύθερη υλοποίηση της Java της Sun έχει τώρα ένα παρόμοιο απότελεσμα.

Εάν η κοινότητά μας συνεχίσει προς αυτήν την κατεύθυνση, θα μπορούσε να απαναπροσανατολίσει το μέλλον του GNU/Linux σε ένα συνονθύλευμα των ελεύθερων και μη-ελεύθερων συστατικών. Σε πέντε χρόνια από τώρα, σίγουρα θα έχουμε ακόμα πληθώρα ελεύθερου λογισμικού' αλλά εάν δεν είμαστε προσεκτικοί, θα είναι δύσκολα χρήσιμο χωρίς το μη-ελεύθερο λογισμικό που οι χρήστες περίμενουν να βρουν ενσωματωμένο σε αυτό. Εάν αυτό συμβεί, η εκστρατεία μας για την ελευθερία θα έχει αποτύχει.

Εάν η γνωστόποιηση των ελεύθερων εναλλακτικών λύσεων ήταν απλά ένα θέμα, η επίλυση των μελλοντικών προβλημάτων ενδεχομένως να γίνει ευκολότερη καθώς οι πόροι ανάπτυξης της κοινότητας αυξάνονται. Αλλά αντιμετωπίζουμε εμπόδια τα οποία απειλούν να το κάνουν αυτό δυσκολότερο. Νόμοι που απαγορεύουν το ελεύθερο λογισμικό. Καθώς τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας λογισμικού αυξάνονται (βλ. petition.eurolinux.org, και υπογράψτε!). Και δεδομένου ότι οι νόμοι όπως το DMCA χρησιμοποιούνται για να απαγορεύσουν την ανάπτυξη του ελεύθερου λογισμικού για σημαντικές εργασίες όπως η παρακολούθηση ενός DVD ή η ακρόαση RealAudio stream, θα βρεθούμε χωρίς το σωστό τρόπο να αντιμετωπίσουμε τα κατοχυρωμένα με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και μυστικά διαμορφωμένα δεδομένα εκτός αν απορρίψουμε τα μη-ελεύθερα προγράμματα που χρησιμοποιούν.

Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων θα απαιτήσει πολλά διαφορετικά είδη προσπάθειας. Αλλά αυτό που χρειαζόμαστε προ πάντων, για να αντιμετωπιστεί οποιοδήποτε είδος πρόκλησης, είναι να θυμόμαστε το στόχο της ελευθερίας για συνεργασία. Δεν μπορούμε να περιμένουμε περισσότερη επιθυμία για ισχυρό, αξιόπιστο λογισμικό για να παρακινήσουμε τους ανθρώπους να καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες. Χρειαζόμαστε εκείνη την αποφασιστικότητα που έχουν οι άνθρωποι όταν μάχονται για την ελευθερία τους και το κοινωνικό σύνολο, αποφασιστικότητα που θα τους κάνει να συνεχίσουν για χρόνια δίχως να τα παρατήσουν.

Στην κοινότητά μας, αυτός ο στόχος και αυτή η προσπάθεια προέρχονται κυρίως από το έργο GNU. Είμαστε αυτοί που μιλούν για την ελευθερία και το κοινωνικό σύνολο ως αξίες που πρέπει να υποστηρίζουμε σταθερά, οι οργανισμοί που μιλούν για το "Linux" δεν λένε κάτι τέτοιο. Τα περιοδικά σχετικά με το "Linux" είναι συνήθως γεμάτα με διαφημίσεις για το μη-ελεύθερο λογισμικό' οι επιχειρήσεις που συσκευάζουν "Linux" διανομές προσθέτουν μη-ελεύθερο λογισμικό στο σύστημα' άλλες επιχειρήσεις "υποστηρίζουν Linux" με μη-ελεύθερες εφαρμογές. Οι ομάδες χρηστών για "Linux" χαρακτηριστικά προσκαλούν τον πωλητή να τους παρουσιάσει αυτές τις εφαρμογές. Η βασική τάξη ανθρώπων στην κοινότητα μας πιθανόν να κατανοούν ότι η ιδέα της ελευθερίας και ο προσδιορισμός γίνεται μόνο στο έργο GNU.

Αλλά όταν οι άνθρωποι το συναντήσουν αυτό, θα αισθανθούν ότι τους αφορά;

Οι άνθρωποι που ξέρουν ότι χρησιμοποιούν ένα σύστημα που άρχισε από το έργο GNU μπορούν να δουν μια άμεση σχέση μεταξύ αυτών και του GNU. Δεν θα συμφωνήσουν αμέσως με τη φιλοσοφία μας, αλλά τουλάχιστον θα βρουν έναν λόγο να τη σκεφτούν σοβαρά. Αντίθετα, άνθρωποι που θεωρούν τους εαυτούς τους χρήστες 'Linux', και πιστεύουν ότι το έργο GNU ανέπτυξε κάποια εργαλεία που αποδείχθηκαν χρήσιμα για το 'Linux', χαρακτηριστικά αντιλαμβάνονται μόνο μια έμμεση σχέση μεταξύ του GNU και των ιδίων. Μπορεί να συναντήσουν τη φιλοσοφία του GΝU και να την αγνοήσουν.

Το έργο GNU είναι ιδεολογικό, και καθένας που ενθαρρύνει τον ιδεαλισμό αντιμετωπίζει σήμερα ένα μεγάλο εμπόδιο: η επικρατούσα ιδεολογία ενθαρρύνει τους ανθρώπους να απορρίψουν τον ιδεαλισμό σαν κάτι μη-πρακτικό. Ο δικός μας ιδεαλισμός είναι εξαιρετικά πρακτικός: είναι ο λόγος που έχουμε ένα ελεύθερο GNU/Linux λειτουργικό σύστημα. Οι άνθρωποι που αγαπούν αυτό το σύστημα οφείλουν να ξέρουν ότι είναι ο ιδεαλισμός μας αυτός που το κάνει αληθινό.

Εάν "η δουλειά" πραγματικά έχει γίνει, εάν δεν υπάρχει τίποτα σε κίνδυνο εκτός από την αναγνώριση, ίσως θα ήταν φρόνιμο να αφήσουμε να ελλατωθεί το ζήτημα. Αλλά δεν βρισκόμαστε σε αυτή τη θέση. Για να εμπνεύσουμε τους ανθρώπους να κάνουνε την εργασία που πρέπει να γίνει, πρέπει να αναγνωριστούμε για αυτό που έχουμε κάνει ήδη. Σας παρακαλώ να μας βοηθήσετε, αποκαλώντας το λειτουργικό σύστημα GNU/Linux.

ΥΓ. Για μια επεξήγηση της ιστορίας του συστήματος GNU/Linux σχετικά με το θέμα του ονόματος, δείτε http://www.gnu.org/gnu/linux-and-gnu.html. Μπορεί επίσης να ενδιαφέρεστε για τις συχνές ερωτήσεις σχετικά με το GNU/Linux.

Περισσότερα για το έργο GNU

        Free Software Foundation           Τηλεφωνητής:   +1-617-542-5942
        59 Temple Place - Suite 330        Φαξ:           +1-617-542-2652
        Boston MA 02111-1307 USA           Ηλ. διεύθυνση: gnu@gnu.org

        The GNU Webmasters
        webmasters@gnu.org